نمایشگاه نقاشی بی‌تفاوتی و تکرار
بررسی آثار سینا یعقوبی
در جستجوی موضوع تکنیک های نقاشی؛ پیشنهاد به بازی با پرسپکتیو
نمایشگاه «بی‌تفاوتی و تکرار» در گالری دنا در حال برگزاری است و مجموعه آثار متفاوتی از روند پیشین نقاشی های «سینا یعقوبی» در این نمایشگاه به نمایش در آمده است. نام بی‌تفاوتی و تکرار با دو جنبه کار نقاشی و تئوری پردازی های این هنرمند نسبت دارد. در این مجال به صورت اشاره وار به موقعیت متفاوت این آثار و جنبه های فرمی – تکنیکی جریان کار هنرمند در مجموعه یاد شده می پردازم و جنبه های محتوایی و روابط نشانه شناسیک ساختاری آثار را به دیگران واگذار می‌کنم که به شرط توجه مخاطب پتانسیل بالایی در بحث و گفتگو دارد.
با نگاه کلی به نمایشگاه و چیدمان آثار به نظر می‌رسد موضوع نقاشی از جنبه تکنیکی کار نقاش در التفات اول پرسپکتیو است. به این معنی که در التفات اول پرسپکتیو می تواند مجموعه تکنیک های صرف شده در آثار را صورت بندی کند. پس در موقعیت تماشا گویی از زاویه جمع بندی تکنیکی بایست با این موضوع نظرورزی به آثار را آغاز کنیم و اما شرایط به گونه ای ست که با پیگیری خطوط، فضاسازی، معماری و واسطگی سایه و نور از قالب و قوانین مختص پرسکتیو فراتر برویم که در مرحله دوم، موقعیت تماشا به موضوع دیگری در نقاشی دعوت می کند.
دعوتی که همچنان موضوع پرسپکتیو را به عنوان التفات اول در خود نگاه می دارد. موضوع پرسپکتیو در برخورد با آثار ما را اقناع نمی کند و مسائل دیگری گشوده می شود که با غور کردن در آثار، آشفتگی در این موضوع را تجربه کرده و متوجه آن خواهیم شد که مسئله را در برخورد به نحو دیگر و تا انعقاد التفات دوم، پیگیری و بچرخانیم. در مرحله بعدی برخورد با آثار متوجه بعضی متغیرها می شویم که به آن اشاره می شود.
_ خطوط مطلقا در خدمت زاویه دید و نمای نقطه نظر نیستند.
_ نقاش دست طراحی پیشینی اش را رو می کند و گاهن خطوط مداد در طراحی پس زمینه به پیش زمینه آورده شده اند که جزئی از مسائل زیبایی شناسی اثر محسوب می شود.
_ نسبت بافت با بستر و اشکال صورت گرفته حاد است؛ بافت پردازی متقاطع در سطوح مختلف تصویری اثر و روابط متفاوت با بستر کار و شکل پذیری تصاویر.
_ قاب؛ در اینجا پنجره ای که به گونه دیگری گشوده شده و سطح برخورد بیننده را با انتظاری که از چارچوب نمای دید گشوده می کند به مسیر دیگری، به حاشیه پردازی اطراف قاب و به بعد دیگری هدایت می کند و در ادامه به شکستن زاویه دیدمان از قاب در حاشیه ها منجر می شود.
چرا اینگونه است؟… و تمهید نقاش و نحوه برخورد ما می بایست چگونه تنظیم شود؟ آیا در التفات اول نسبت به موضوعی که روابط تکنیک های نقاشی را شامل شود و در نسبت کارگاه نقاشی نقاش باشد انتخاب درستی داشته ایم؟
_ کمی صبر کنیم و بیشتر ببینیم
ناگفته نماند که فضاسازی ما را به محتوای مرگ و فضای خالی از ایده های زندگی، به ماندگی سوق می دهد اما چگونه است که در برخورد با امور تکنیکی آثار ما درگیر نسبت ها و روابط شکل گیری به صورت پویا و در تصادف و تصادم می شویم؟
اگر این سوال درست باشد امر کلی که ناظر به صورت بندی آثار است ماندگی را با پویایی شکل داده است و این سازوکار پیچیده ذهنی را به تعادل در دو مفهوم متضاد به انجام رسانده است؛ ماندگی و پویایی
_ بیشتر ببینیم
در تصاویری که مقابل دیدمان است، سایه ها در معماری عجیب و آشنازدای آثار بار گرفته اند و حاکمیت دارند و در محتوا بخشی، موضوع مرگ برجسته است اما و اما در یک وضعیت پویا محتوا پرورش یافته است. بایست دور و نزدیک شویم و از اطراف قاب به مرکز بیاییم تا پویایی در جزئیات تکنیکی خود را نشان دهد؛ مسئله یابی پیچیده می شود.
موضوع محتوا بخشی را واگذار می کنیم به هر فرد بیننده که با واسطه دستگاه حسی اش آن را شکل دهد که هر نظری تفاوت های کلی و جزئی خواهد داشت. در این متن به دنبال ساز و کاری ذهنی هستیم که سوار بر تکنیک های عینیت یافته و مصروف در آثار است. باز می گردم به موضوع نقاشی نقاش در کارگاهی که صورت داده است؛ موضوع کارگاه
کار نقاش پیش از اینکه با هدایت نیروها به سوی نقاط اصلی جهت مند پرسپکتیو حرکت کند سطح آزاد تری در برخورد با رویارویی تکنیک های اثر دارد که در جای جای آثار و پرداخت تکنیکی و بدنه سازی آثار ظاهر شده است.
سطح آزادتری که اشاره شد برگرفته از تمرین های پیشینی نقاش است که با قوانین مطلق خط و نقطه ی پرسپکتیو مقابله می کند؛ تمرین هایی که در حجم سازی و بافت پردازی صورت بندی می شود و از امکانات پیشین نقاش در کارگاهش محسوب می شود. نقاش در بافت پردازی و حجم سازی انتزاعی مسبوق به سابقه است و این سابقه با امور مرتبط به پرسپکتیو در نزاع است.
با آمدن موضوع پرسپکتیو به کارگاه نقاشی نقاش، شاهد تصادف عناصر و مولفه های نقاشی و چگونگی جهت گیری نیروهای حرکتی خواهیم شد که می بایست با توجه به سابقه نقاش قوانین چگونگی کار در لحظه ها کشف و ابداع شود؛ چیزی که با قوانین طراحی کلاسیک پرسپکتیو مغایر است به این دلیل که در سابقه پیشین کارگاه نقاش چگونگی شکل گیری، مسئله ذهنی در لحظه های برخورد کار نقاشی با آثارش بوده است.
حال در کارگاه جدید نقاش با آمدن موضوع پرسپکتیو از طرفی طراحی مشخص با خطوط تیز به نحو دیگر حرکت رنگ و مواد در وضعیت برخورد با سطح و نواحی بوم جهت گیری نیرو ها را در شکل ها و جزئیاتشان در لحظه خاص برخورد تکنیکی تعیین می کند که طرح پیشین را تا حدودی دگرگون می کند.
با آمدن موضوع پرسپکتیو به کارگاه نقاشی یاد شده از طرفی حل شدن در فرآیندهای بافت پردازی و تمرین های حجم سازی انتزاعی و از طرفی خطوط تقطیع کننده فضاها، چگونگی کار نقاش را در التفات اول و موضوع (پرسپکتیو) با مفهوم اخللال مواجه می کند. با بررسی مجموعه، اخلال (که در اینجا حاصل نوعی بازی در نسبت هاست) به گونه ایست که در همه آثار منتشر شده و بنا به موقعیت های متفاوت نقاشی گویی کارگاه نقاشی مسئله پرسپکتیو را به بازی گرفته است.
بهتر است خود را خلاص کنیم، در التفات دوم وضعیت به گونه ایست که مفهوم بازی با پرسپکتیو این پیچیدگی را بیان می کند. مفهوم «بازی با پرسپکتیو» شاید بتواند بیانگر آن سازو کار ذهنی مستقر در پرداخت عینیت یافته تکنیک های مصروف باشد.
با موضوع «بازی با پرسپکتیو» شاهد آنیم که جهت دار شدن خطوط در موقعیت های نقاشی، فضاسازی های بافت دار، جهت تابش نور، پراکندگی سایه ها و شدت و ضعف شان در جزئیات به بازی گرفته شده اند و در مقابل محتوای ماندگی، پویایی عینیت یافته در تکنیک را پدید آورده اند. اگر همچنان به دنبال موضوع تکنیکی باشیم می بایست مکانیزم پردازشی خاصی را در سطح آزاد ذهنیت سازی نقاش جستجو کنیم که با پرسپکتیو بازی می کند.
به هر صورت امور تکنیکی پیچیده ای به اجرا رسیده که زمان تماشا به قاب و بازی با دیدمان را افزایش می دهد و بازی به گونه ای ست که هر گاه به جزئیات رجوع کنیم دیدن ادامه می یابد و محتوا بخشی به گونه دیگری متصور خواهد شد. به این معنی که با دیدن پرسپکتیو این آثار در چشم ما به پایان نخواهد رسید.
در پایان این متن پیشنهاد می کند که با مفهوم بازی با پرسپکتیو، آثار مجموعه را به پروسه محتوابخشی بسپارید.
حامد مصطفوی
